گزارش لیدی شال؛
۲۵ دستگاه دخیل در ترانزیت!
به گزارش لیدی شال در حالیکه سازمان راهداری مدعی مدیریت بهینه پایانه های مرزی است، گمرک می گوید راهداری نمی تواند در توسعه ترانزیت مدیریت مناسبی داشته باشد.
به گزارش لیدی شال به نقل از مهر، بارها و بارها مزیت جغرافیایی ایران در حوزه ترانزیت و قرار گرفتن در کریدورهای شمال-جنوب و شرق به غرب یادآوری شده اما این به تنهایی کافی نیست و باید زیرساخت های لازم را برای تبدیل مزیت جغرافیایی به مزیت رقابتی فراهم نمود.
این در حالی است که به علت وجود نهادهای مختلف و متکثر که نه تنها امکان همگرایی ندارند بلکه بعضاً به چالش با یکدیگر روی می آورند، صنعت ترانزیت خصوصاً ترانزیت جاده ای در ایران درحال تضعیف روز افزون است؛ بخصوص که رقبای منطقه ای ما برنامه های بلندمدت برای توسعه زیرساخت های حمل و نقلی و همینطور رایزنی با دیگر کشورها را برای جذب بارهای آنها از مسیرهای خود دارند.
روند رو به عقب ترانزیت در ایران؛ نمونه واقعی «خودتحریمی»
کارشناسان اقتصاد حمل و نقل معتقدند برای توسعه ترانزیت صرفا مزیت جغرافیایی کافی نیست و باید سرمایه گذاری هایی گسترده ای در بخش های مختلف اقتصادی انجام داد که مهم ترین آنها ایجاد زیرساخت های دسترسی مناسب به آب های آزاد، همینطور برقراری رابطه میان کشورهای منطقه با موقعیت های جغرافیایی مناسب، توسعه کمی و کیفی ناوگان، افزایش پایانه های مرزی و از همه مهم تر ایجاد قوانین و مقررات مناسب و هم برقراری هماهنگی میان دستگاههای مرتبط در بخش ترانزیت است، برای رفع موانع ترانزیت از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
در این میان پایانه های مرزی از جایگاه مهمی برای توسعه ترانزیت برخوردارند؛ هم اکنون ۳۲ پایانه مرزی مجهز تا سال ۹۸ در کشور بوجود آمده است که با عنایت به موقعیت ژئوپلتیک ایران اگر همه امکانات موجود در پایانه های جاده ای و ریلی مرزی بسیج شوند میتوان با استفاده از ظرفیت های موجود به رشد و توسعه اقتصادی کشور و صادرات و واردات کالا کمک شایان توجهی کرد.
نگاهی به مهم ترین موانع ترانزیت در ایران
کارشناسان معتقدند هم اکنون مهم ترین موانع ترانزیت در ایران در بخش نرم افزاری، وجود قوانین و مقررات موازی و دست و پاگیر، تشریفات اداری زائد، تأخیر فراوان در ترانزیت کالا از مسیر ایران، تعدد سازمان های تصمیم گیر و اجرایی در حوزه ترانزیت، اقدامات کنترلی مضاعف و دخالت در وظایف سازمان های مذکور بدون هماهنگی با آنها، عدم انطباق مقررات حمل و نقل بین المللی و گمرکی ایران با عرف رایج بین الملل، نبود تعرفه دقیق و رقابتی برای حمل کالا از مسیر ایران، نگاه جزیره ای سازمان های در رابطه با ترانزیت و نبود نگرش کلان و مثبت نسبت به این حوزه و … بیان می کنند.
تعرفه های بندری، ریلی، گمرکی و… غیر رقابتی است
در حال حاضر دستگاههای گوناگونی مانند وزارت راه و شهرسازی، شامل سازمان بنادر، شرکت راه آهن و سازمان راهداری، گمرک ایران، نیروهای انتظامی و دیگر دستگاه ها در حوزه ترانزیت دخالت می کنند اما متأسفانه تعرفه های رقابتی در بخش های یاد شده با دیگر زیرساخت های کشورهای همسایه سبب شده تا تعرفه رقابتی نداشته باشیم و تعرفه مثلاً تخلیه و بارگیری کالا در بنادر ایران با بنادر کشورهای منطقه اختلاف زیادی دارد یا این که تعرفه حمل ریلی کالا که از جانب شرکت راه آهن دریافت می شود نسبت به کشورهای همسایه و رقیب از تعرفه بالاتری برخوردار می باشند.
چرا معطلی کامیون ها در پایانه های مرزی بالاست؟
گذشته از موارد مذکور، معطلی بالای ناوگان جاده ای و ریلی ایران برای حمل کالای ترانزیتی، هزینه های بالای دریافت روادید از جانب دستگاههای ذی ربط، توقف های مختلف کامیون های ترانزیتی در راه تردد جاده ای، قرنطینه های غیرضروری از جانب وزارت جهاد کشاورزی برای کالاهای خوراکی و غذایی و مشکلات نقل و انتقال پول در کشور ما از دیگر موارد کاهنده توسعه ترانزیت به حساب می آید.
معاون حمل و نقل سازمان راهداری: به دنبال طراحی الگوی مدیریت بهینه پایانه های مرزی هستیم
بابک طالبی معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بر مبنای ماده ۶ مصوبه جلسه هفتادم شورایعالی اداری کشور، اداره امور و هماهنگی فعالیتهای همه پایانه های مرزی بر عهده سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای است که نشان داده است این سازمان مدیریت هر پایانه مرزی را برعهده دارد.
وی اضافه کرد: هماهنگ کردن همه امور واحدهای مستقر در مبادی ورودی و خروجی مجاز زمینی کشور برعهده سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای است اما در سه سال قبل بر مبنای تصمیم مقامات ارشد کشور، مدیریت پایانه های مرزی به گمرک واگذار شده بود که نهایتاً در جلسات هیئت دولت و ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به دستور رئیس جمهور بار دیگر مدیریت پایانه های مرزی به وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری منتقل شد.
نهادهای مختلف تصمیم گیر در حوزه حمل و نقل بین الملل داریم
طالبی به وجود نهادهای مختلف در پایانه های مرزی اشاره و اظهار نمود: رکن موفقیت در مدیریت پایانه های مرزی، تعامل سازنده بین همه این نهادها است. همینطور باید سازمان راهداری در جمع آوری و اشتراک گذاری اطلاعات فعالیت هر نهاد، به مدیریت بهینه پایانه های مرزی اقدام نماید.
معاون حمل و نقل سازمان راهداری اظهار داشت: این سازمان درحال مطالعه الگوهای مختلف مدیریت بهینه پایانه های مرزی در کشورهای پیشرو است تا یک ساختار کارآمد برای مدیریت پایانه های مرزی کشورمان طراحی و اجرا نماید.
وی از دیگر برنامه های سازمان راهداری را واگذاری امور تصدی گرایانه از ستاد مرکزی سازمان راهداری به مدیریت های استانی است تا چابک سازی مدیریت پایانه های مرزی افزایش یابد.
سامانه یکپارچه حمل و نقل بین المللی بزودی راه اندازی می شود
طالبی تصریح کرد: ایجاد سامانه یکپارچه حمل و نقل بین المللی با همکاری دستگاههای مرتبط در دستور کار سازمان راهداری است؛ برای تحقق این موضوع، احتیاج به یکپارچه سازی خدمات در بخش های سخت افزاری و نرم افزاری دارم.
به گفته این مقام مسئول در سازمان راهداری، نهادهای بین المللی در رابطه با حمل و نقل جاده ای شامل اتحادیه حمل و نقل بین المللی جاده ای (IRU) سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) و … هم بر یکپارچه سازی مدیریت نهادهای کنترل مرزهای هر کشور تاکید دارند. ازاین رو تحقق راه اندازی چنین سامانه ای به ارتقا جایگاه لجستیکی ایران در مجامع تخصصی بین المللی منجر خواهد شد.
صفر تا صد حمل و نقل جاده ای، خصوصی است؛ دولت فقط تسهیل سازی می کند
طالبی با تاکید بر این که حمل و نقل جاده ای در ایران هم اکنون از صفر تا صد از جانب بخش خصوصی انجام می شود و دولت نقش رگولاتور و تسهیل کننده امور و نظارت بر حسن اجرای موافقتنامه های ترانزیتی و همینطور تفاهم نامه های دو یا چندجانبه حمل و نقلی با کشورها را دارد، گفت در این میان نقش تشکل های صنفی بین المللی در توسعه حمل و نقل و ترانزیت بسیار تعیین کننده است و قدرت چانه زنی و رایزنی سازمان راهداری و دولت با سازمان های همسو در دیگر کشورها را زیاد می کند.
چند مرز جاده ای فعال داریم؟
وی تصریح کرد: در حاضر ۲۶ پایانه مرزی فعال داریم که دو مرز ریمدان و پیشین در جنوب شرق سیستان بلوچستان هم اخیراً با مصوبه دولت از بازارچه مرزی به پایانه مرزی ارتقا یافته اند. در مسافرت اخیر رئیس جمهور به عراق هم راه اندازی ۶ مرز جدید با این کشور به تصویب ۲ دولت رسید که هنوز عملیات اجرایی این مرزها آغاز نشده است.
این مقام مسئول در سازمان راهداری درباره ادعای گمرک بر مدیریت مرزها اظهار داشت: بر مبنای قانون گمرکی، این دستگاه صرفا بر تردد کالاها نظارت و مدیریت دارد اما مدیریت پایانه مرزی با سازمان راهداری است؛ ۳ سال مدیریت پایانه های مرزی با گمرک بود اما اخیراً رئیس جمهور دستور داده تا مدیریت این پایانه ها بار دیگر به راهداری منتقل شود.
سخنگوی گمرک: علیرغم مزیت های جغرافیایی، سهم بالایی از ترانزیت نداریم
سید روح الله لطیفی سخنگوی گمرک در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مشکلات ترانزیت در ایران اظهار داشت: ایران از نظر جغرافیایی در راه کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب قرار دارد اما عملاً سهم بالایی از ترانزیت ندارد؛ یکی از علل آن عدم توسعه متناسب زیرساخت هاست و ما در مقایسه با کشورهای رقیب، از زیرساخت های کمتری برخورداریم؛ مثلاً در چابهار درحال ساخت بندر بزرگی هستیم اما زیرساخت های جاده و ریلی این بندر، هنوز آماده فعال شدن در ترانزیت نیست.
ترکیه درحال دور زدن ایران برای عبور کالاهای ترانزیتی شرق به غرب
وی به ضعف زیرساخت ها و ساختارهای نرم افزاری در کشورهای همسایه ما همچون افغانستان که زیرساخت های جاده ای آن از ایمنی و امنیت پایینی برخوردار می باشد یا عراق که هنوز عضو کنوانسیون تیر (TIR) نیست را خاطرنشان کرد و اظهار داشت: ترکیه هم زیرساخت های لازم را دارد اما چون تک مسیر ما برای عبور به اروپاست، ما به آنها وابسته هستیم در حالیکه آنها (ترکیه ای ها) مسیرهای دیگری برای جایگزین سازی از مسیر ایران خصوصاً دریای خزر را دارند که این مسائل به ضعیف تر شدن قدرت ترانزیتی ما منجر گردیده است و برای رشد ترانزیت احتیاج به توسعه زیر ساخت ها، همکاری دستگاه ها و داشتن نقشه راه ترانزیتی کشور هستیم، تا با کاهش زمان توقف، و کاستن زمان تردد، کاهش هزینه ها و ایجاد مزیت و انگیزه و حذف قوانین دست و پاگیر بتوانیم از مزیت منحصر به فرد جغرافیایی کشور در حوزه ترانزیت بهره ببریم و از رقبا عقب نمانیم.
لطیفی درباره مدیریت یکپارچه پایانه های مرزی اظهار داشت: بر مبنای ماده ۱۲ قانون امور گمرکی، فرمانده واحد مرزی و مباحث تجاری و ایجاد رویه های واحد، گمرک است؛ و چون ترانزیت یک رویه گمرکی در حوزه تجاری است باید به این مورد توجه کرد.
قانون گمرکی مقدم بر مصوبه شورایعالی اداری است
وی افزود: هم اکنون مدیریت پایانه های مرزی به سازمان راهداری منتقل شده است که بر مبنای مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت و با دستور رئیس جمهور بود با وجود این که مصوبه ستاد نمی تواند مقدم بر قانون کشور و در این مورد خاص قانون امور گمرکی باشد با این وجود ما درحال همکاری با وزارت راه هستیم. اما قانون وظایف هر سازمان را در مرز مشخص کرده و با وجود موظف بودن راهداری برای فراهم کردن بنا و زیر ساخت ها، زیرساخت های لازم قانونی در اختیار سازمان راهداری قرار ندارد. سازمان راهداری صرفا باید بناها و تأسیسات مربوطه در مرزها و تیر پارک ها را ایجاد نماید و در حوزه نرم افزار و اعمال حاکمیت بر رویه های گمرکی و تجاری اختیار قانونی ندارد.
باید ساخت و ساز در مرزها کارشناسی تر باشد
سخنگوی گمرک اضافه کرد: حتی در ایجاد زیر ساخت ها هم سازمان راهداری اگر از نظرات تخصصی و حوزه وظایف سایر سازمان ها بخصوص گمرک استفاده می کرد، تأسیسات بوجود آمده می توانست سرعت بیشتری به کنترل و عبور کالا دهد، مثلاً در مرز باشماق، سمت عراق تردد روان دارد اما در سمت ایران مسیرهای ورود و خروج کالا و مسافر متناسب با مسیر مقابل نیست و در بهره گیری از محوطه ها می شد بهتر عمل کرد.
وی خاطرنشان کرد: در هر مرز یا پایانه مرزی، ۲۵ دستگاه مستقر است که از صدور و کنترل ویزا و اجازه عبور گرفته تا انبارها و قرنطینه را شامل می شود.
دبیر شورای اطلاع رسانی گمرک خاطرنشان کرد: به علت نبود مدیریت یکپارچه، و عدم تفویض اختیار به یک دستگاه در مرز، مشکلات زیادی در مرزها داریم که سبب معطلی بیش از اندازه شده و بنابراین مزیت جغرافیایی ما در حوزه ترانزیت به شدت کاهش یافته است. که در کنار روش های جا به جایی کالا از ترانشیپمنت تا جابجایی کشنده ها و محدودیت پذیرش کالا در کشورهای مقابل فرصت های بزرگ بهره گیری از مرزهای تجاری به راحتی از دست می رود.
منبع: ladyshal.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب